Ons doel
De natuur staat overal enorm onder druk. Het is vanuit deze urgentie, die wij dagelijks voelen, dat wij ons manifest voor meer natuur hebben geschreven. Dit manifest is geen doem-boodschap, maar wel een ‘wake-upcall’. Een urgente boodschap die we moeten en willen geven. Maar ook een boodschap waarmee we het tij willen én denken te kunnen keren.
Utrechts Landschap is zichtbaar in de Utrechtse samenleving en actief betrokken bij de relevante discussies in onze provincie. Met resultaat. We zien dat steeds meer Utrechters, inwoners en bestuurders, zich verbinden aan onze gezamenlijke missie: het beschermen en ontwikkelen van natuur en erfgoed. Deze positieve trend sterkt ons in ons ambitieuze doel: het realiseren van méér natuur in héél Utrecht.
Onze strategische keuzes voor de komende periode
Om onze ambitie te realiseren moeten we slimme keuzes maken. Onze zes strategische keuzes zijn gebaseerd op het succes van onze bestaande strategie in combinatie met de kansen en mogelijkheden die we zien in onze omgeving en organisatie. Hierbij maken we voortdurend een zorgvuldige afweging tussen ambitie en realisme. We realiseren ons terdege dat we voor de grote opgave veel draagvlak en steun nodig hebben. Maar hebben er veel vertrouwen in dat we deze hebben, houden en verder kunnen vergroten.
Onze zes strategische keuzes:
- Verder vergroten van natuur in eigendom
- Specifieke focus op de westkant van Utrecht
- Actief ontwikkelen van (nieuwe) natuur naast natuurbeheer
- Blijvende focus op duurzaam erfgoedbeheer
- Inspireren, verbinden en positie pakken
- Verder uitbouwen van een toekomstbestendige organisatie
1. Verder vergroten van Natuur in eigendom
We geloven in eigendom als de ultieme manier van bescherming en ontwikkeling. Deze aanpak wordt ons ook gegund door onze omgeving omdat men weet dat natuur en erfgoed bij ons in goede handen zijn. Wij verwerven eigendom van overheden, van (buur)organisaties, van ondernemers zoals boeren, van particulieren en via nalatenschappen. Daar zijn we zeer dankbaar voor.
Voor de komende jaren zetten we opnieuw in op een aanzienlijke groei van ons beschermde eigendom. We streven naar een toename van 100 hectare per jaar tot in totaal ca. 6.300 hectare in 2028. We kijken hierbij naar alle mogelijkheden: het kopen van bestaande waardevolle natuur, het kopen van (naastgelegen) gronden die ervoor zorgen dat onze bestaande natuur robuuster kan worden of die de mogelijkheid geeft om natuurgebieden met elkaar te verbinden, én het kopen van gebieden die de potentie hebben om nieuwe natuur te ontwikkelen (zie hieronder).
2. Specifieke focus op de westkant van Utrecht
De westkant van Utrecht kent op dit moment minder natuur dan de oostkant. De opgaves in het veenweidegebied zijn groot en complex en kunnen niet los van elkaar worden bekeken omdat ze onderdeel zijn van één landschappelijk systeem. Bodemdaling, waterbeheer, klimaatdoelen, biodiversiteit en de transitie van de landbouw vragen om een integrale aanpak, gericht op systeemherstel en ‘nature based solutions’.
Het Utrechts Landschap wil en kan een belangrijke rol spelen in deze transitie. Wij verkennen actief de mogelijkheden daarvoor, inclusief grondverwerving en samenwerking met lokale, natuur-inclusieve boeren of boeren die hun bedrijfsvoering natuurinclusief willen maken. Zo zetten we bijvoorbeeld samen met lokale boeren in op een extensievere bedrijfsvoering en een optimaal beheer ten gunste van weidevogels en bloemrijke graslanden. Ook werken we samen aan een gezondere bodem en meer en schoon water door mestgebruik te beperken en plas-dras percelen te ontwikkelen. Onze focus ligt op de regio’s rondom Vianen, Woerden en Harmelen, omdat we de omgeving en de dynamieken hier goed kennen.
3. Actief ontwikkelen van (nieuwe) natuur naast natuurbeheer
Ons natuurbeheer vindt plaats op basis van hoogwaardige beheerplannen en kwaliteitstoetsen. Alles is hierbij gericht op het in stand houden en verbeteren van de bestaande kwaliteit van de natuur.
Bestaande natuur behouden is al een hele klus. De kwaliteit ervan verhogen is een nog grotere uitdaging. Hier zetten we nadrukkelijk wel op in. Belangrijk hierbij is het voortdurend (mee) bewegen met (klimaat)veranderingen.
Zo volgen we bijvoorbeeld de ontwikkeling van het bosreservaat Breeveen op de voet, zodat we leren van natuurlijke bosverjonging. Ook voeren we proeven uit met het verbeteren van bosbodems om te kijken of bomen daarmee beter bestand zijn tegen langere periodes van droogte. Waar mogelijk voeren we projecten uit ter verbetering van bodems en de beschikbaarheid van water.
Voor de komende periode willen we bij het aankopen van gebieden meer inzetten op het creëren van nieuwe natuur als onderdeel van de transitie van een gebied. We zien mogelijkheden om gebieden waar intensieve landbouw plaatsvindt om te vormen naar een paradijs voor weidevogels of naar biodiverse ooibossen. We realiseren ons dat dit lange en kostbare trajecten zijn. We nemen de tijd, bouwen relaties zorgvuldig op en gaan nieuwe samenwerkingen aan. Het toekomstperspectief is zo veelbelovend dat we erop rekenen financiële steun te vinden.