Strategische keuze 4-6 - Meerjarenbeleidsplan 2023-2028

4. Blijvende focus op duurzaam erfgoedbeheer

Erfgoed is onlosmakelijk verbonden met Utrecht en de Utrechtse natuur. Dit erfgoed kan ’steen’ zijn, zoals molens en monumenten of ’groen’, zoals grafheuvels en landgoederen. Maar het kan ook niet tastbaar zijn, bijvoorbeeld oude ambachten, verhalen en gewoonten. Utrechts Landschap beheert honderden historische gebouwen en bouwwerken, waaronder een kasteel, militair erfgoed en een steenfabriek. Dit erfgoed houden we in stand en verbeteren we waar nodig. We verduurzamen onze gebouwen en verbinden ze aan het landschap en de natuur.

De bestemming van ons erfgoed is gericht op gezonde exploitatie – werkelijk gebruik doet werkelijk leven. Om die reden is een deel van onze gebouwen verhuurd en een deel in erfpacht uitgegeven. In de beleidsnotitie ‘Erfgoed voor de eeuwigheid’ en in onze beheerplannen geven we telkens aan welke keuzes we maken om tot een optimale bescherming van natuur, erfgoed en cultuurhistorie te komen. Dit doen we altijd in samenhang en in de eigendom specifieke context. Ons beleid is gericht op het vermijden van restauraties en grote ingrepen. Indien ingrepen of extra voorzieningen toch nodig zijn, worden die zoveel mogelijk ingepast met behoud van bestaande elementen en met zo min mogelijk schade. Aanpassingen zijn reversibel, zodat toekomstige generaties nog andere keuzes kunnen maken.

Een aantal specifieke zaken waaraan we (gaan) werken met betrekking tot de aankoop, beheer en ontwikkeling van natuur & erfgoed:

Proactief onderzoeken van de mogelijkheden tot aankoop van (potentieel nieuwe) natuur aan de westkant van Utrecht.
Opstellen van een nieuwe beheervisie voor onze natuurgebieden met specifieke aandacht voor de invloed van klimaatverandering en openstelling (in combinatie met zonering).
Samen met onze pachters werken aan een zo hoog mogelijke natuurkwaliteit en de daarbij horende gesloten ketens.
Zorgdragen dat circulair terreinbeheer overal de standaard is.
Onze 23 molens (weer) draaiend krijgen.

5. Inspireren, verbinden en positie pakken

Om bovenstaande doelen te realiseren is het van cruciaal belang dat we de voor ons relevante doelgroepen bereiken, activeren en verbinden aan onze organisatie en onze boodschap. Ons manifest speelt daarbij een belangrijke rol.

Stakeholders hopen we nog verder en nog sterker te inspireren en te beïnvloeden voor méér natuur in heel Utrecht. Onze concrete ambitie voor de komende periode is dat onze natuurvisie 2050, De Pracht van Utrecht, doorwerkt in de gebieds- en omgevingsplannen van de provincie en gemeenten en gebruikt wordt bij de beoordeling van vergunningsaanvragen. Onze mensen, medewerkers én vrijwilligers, zijn hierbij onze motor. Door hen te motiveren om onze verhalen nog breder en actiever te vertellen zijn zij ambassadeurs op alle plekken in ons netwerk.

Beschermers, Bedrijfsvrienden en andere fondsen zijn voor ons cruciaal. Niet alleen financieel maar ook voor het brede draagvlak voor onze boodschap en de positie / stem van de natuur. De komende periode willen we het aantal Beschermers verdubbelen ten opzichte van 2022 naar 60.000 Beschermers. Dit is een ambitieus doel, maar we weten dat dit mogelijk is. Daarbij willen we de groep Beschermers verjongen zonder de oudere doelgroep van ons te vervreemden. Onze huidige Beschermers wonen met name in dorpen rondom de steden. Specifiek gaan we daarom de bewoners van de steden aanspreken op hun steun voor waardevolle natuur in het buitengebied.

Om dit te bereiken zetten we in op het verder vergroten van onze naamsbekendheid en het versterken van ons imago. Hierbij is het belangrijk dat alle Utrechters, in de steden en in de dorpen, weten wie we zijn, maar ook waar we voor staan en gaan. We voeren een scherper ‘kanalenbeleid’ (bijvoorbeeld met meer online zichtbaarheid) en een duidelijke communicatiekalender gevuld met inspirerende thema’s passend bij de doelgroep en ons manifeste verhaal. We moderniseren onze bezoekerscentra om bewoners ook daar nog beter te informeren en inspireren.

En last but not least de vrijwilligers. Vrijwilligers zijn mede het gezicht van Utrechts Landschap, verzetten bergen werk, zorgen met hun initiatieven voor leven in de brouwerij en maken bezoekers enthousiast. Van molenaar, schipper, beheer-vrijwilliger en gids, tot gastheer/-vrouw en toezichthouder: ze zijn onmisbaar.

Op dit moment zijn er ruim 700 vrijwilligers bij Utrechts Landschap actief. De komende periode willen we werken aan het versterken van de kwaliteit en ondersteuning van deze groep. Dit doen we onder andere door het ontwikkelen van specifieke leerlijnen, zodat onze vrijwilligers goed opgeleid en met de juiste uitrusting aan de slag kunnen.

Een aantal specifieke zaken waaraan we (gaan) werken met betrekking tot inspireren, verbinden en positie pakken:

Actief stakeholdermanagement: zorgen dat we alle stakeholders kennen, hen op belangrijke momenten proactief en gecoördineerd benaderen en zorgdragen dat we verschillende belangen altijd goed meewegen.

Versterken van de agenda met de samenwerkende Oostbroekorganisaties voor meer impact (bijvoorbeeld gezamenlijke inspraak)
Upgraden van onze bezoekerscentra, als poort naar onze gebieden en de harten van onze bezoekers.
Aanscherpen van onze communicatiestrategie, mediabeleid en middelenmix. Onderdeel hiervan is het actief gebruik van ons manifest met aansprekende voorbeelden.
Extra inzet op ledenwerfcampagnes, werving van donoren en nalatenschappen.

6. Bouwen aan een toekomstbestendige organisatie

Uiteindelijk maken onze mensen het verschil! We zijn een ‘platte organisatie’ waarin medewerkers een grote eigen verantwoordelijkheid hebben. Zij zijn immers de deskundigen op hun gebied. De bijdrage van iedereen is wezenlijk voor het behalen van onze doelen: we doen het samen.

Om onze mensen te ‘binden & boeien’ blijven we veel aandacht schenken aan communicatie, creativiteit, samenwerking en persoonlijke ontwikkeling. We zetten in op het communicatiever maken van al onze mensen om, op hun manier en in hun werkzaamheden, ons verhaal mede naar buiten te brengen. Maar ook om ervaringen van buiten naar binnen te brengen. We geloven er sterk in dat dit niet alleen nuttig maar ook enorm inspirerend is voor iedereen.

We willen ook graag dat iedereen alert blijft op kansen om onze doelen te bereiken of zaken net iets slimmer te doen. We willen niet innoveren om het innoveren, maar creativiteit in de hele organisatie stimuleren om zaken waar nodig anders te bekijken of aan te pakken.

We blijven met elkaar volop aan de slag met onze ‘verduurzaming 2.0’. Dit betekent dat we naast communicatie en creativiteit ook duurzaamheid in de haarvaten van onze organisatie brengen.

We maken plannen voor het verduurzamen van ons erfgoed, maar bijvoorbeeld ook voor lange termijn relaties met duurzame leveranciers en Bedrijfsvrienden.

Dit alles kan niet zonder het houden van de juiste balans in onze financiën. Dit blijft een punt van voortdurende aandacht. We bevinden ons in een positieve positie, maar omgevingsfactoren als de huidige hoge inflatie maakt dat we ons zeer bewust zijn van mogelijke veranderingen. We verkennen actief financiële scenario’s voor mogelijk zwaarder weer en blijven aan kwaliteit altijd afwegen tegen soberheid en doelmatigheid.

Een aantal specifieke zaken waaraan we (gaan) werken met betrekking tot een toekomstbestendige organisatie: